Bı̇r Kuşak Bı̇r Yol

Çin ‘Bir Kuşak, Bir Yol’ Türkiye Ayağını Hızlandırıyor

ABD ile ticari savaş içerisinde bulunan Çin Halk Cumhuriyeti, bu savaştan galip çıkmak için ‘Bir Kuşak, Bir Yol’ adlı ulaşım ağı projesinin orta koridorunda yer alan Türkiye ile de, ekonomik ve siyasi olarak iş birliğini arttırma gayesinde.

Çin içerisinde bulunduğu ticaret savaşından galip çıkmak için Türkiye’ye daha çok yatırım yapacak. Projenin geçtiği ülkeler ile bağlarını daha da güçlendirmek için çalışmalar yapan Çin, büyük önem verdiği proje kapsamında, Türkiye’nin rolülün büyük olduğunun farkında. Çin Halk Cumhuriyeti’nin, tarihi ‘İpek Yolu’ projesini yeniden canlandırmayı hedeflediği Türkiye’nin de önemli rol oynayacağı, beş yıl içerisinde on trilyon dolarlık yatırım ile ulaşım ağı projesi, ‘Bir Kuşak, Bir Yol’ kapsamında yapılan çalışmaları Çin’de görüntülendi. Çinli yetkililer, dev projede Avrupa’ya açılacak önemli kapılarından birinin Türkiye olması nedeni ile, ekonomimize artan ilgileri dahilinde, iki ülkenin iş insanlarına yatırım çağrısı yaptı.

Türkiye’de Yeni İş Birliği Arayışlarını Hızlandırdılar

Çin projenin geçtiği Türkiye gibi ülkelere yatırımlarını hızlandırmış bulunmakta. Çinli şikretler son dönemde Türkiye’de enerji, finans ve altyapı işlerinde yeni işbirlikleri için de arayışlarını arttırdı. Bunun dışında Çin, projenin geçtiği ülkere de halkının turistik seyhatleri için de teşvik ediyor. Çin’i karadan ve denizden dünyaya entegre edecek projenin geçtiği Xian, Quanzhou gibi şehirler de, kilometrelerce uzunluktaki büyük lojistik merkezleri, serbest ticaret bölgeleri, dev kargo havalimanları ve çok sayıda gökdelen yapılıyor.

Yeni Şehirler Kuruluyor

Yeni şehirler kurulurken bütün amaç projeye uygun bir altyapı ve taşınma sistemi kurmak. İnşaatlar etap etap biterek faaliyete de geçiyor. Geleneksel evler dışında proje güzergahında milyar dolarlık çalışmalar yapılıyor. Çinli yetkililer projenin geçtiği Türkiye’ye verdikleri önemi ise, proje haritasında göstererek anlatıyor. Projenin, Türkiye ve Çin’i daha da yakınlaştıracağını vurguluyor. İstanbul’un Avcılar ilçesinde yer alan, Kumport Limanı’da 2015 yılında Çin’in en büyük devlet kuruluşlarından biri olan Cosco, CMHI ve CIC ortak girişim grubu tarafından satın alınmıştı.

TÜRKİYE PROJE İÇİN EN ÖNEMLİ KORİDORLARIN BAŞINDA GELİYOR

Çin Halk Cumhuriyeti devlet başkanı Xi Jinping tarafından, ‘Bir Kuşak, Bir Yol’ adlı ulaşım ağı projesi 2013 yılında açıklandı. On trilyon dolarlık, üç milyar insanı ve 65 ülkeyi etkileyecek dev demir ve deniz yolu ulaşım ağı sayesinde mallar Çin’den Asya, Avrupa ve Afrika’ya çok daha kısa sürede ulaşabilecek. Türkiye’de orta koridorda bulunmasıyla projede önemli yer teşkil ediyor. Çin, Pekin ile Londra’yı Türkiye üzerinden bağlayacak. Bakü-Tiflis-Kars demiryolu ile entegre olacak, Edirne-Kars hızlı tren projeleri ile Çin, Avrupa’ya mallarını çok daha kısa sürede taşıyacak. Türkiye ile Çin arasında mal taşıma süresi de Çinli yetkililerin verdiği bilgiye göre, demiryolu sayesinde bir aydan, on güne düşecek. Avrupa’nın en uç noktasına ise, Çin’den mallar 18 günde taşınabilecek. Bunun yanı sıra, Çin’den ‘Deniz İpek Yolu Projesi’ ile de, Türkiye’deki limanlara gemilerle de mallar taşınacak. Bunun için de, Çin’in ‘Deniz İpek Yolu Projesi’ başlangıç noktası olarak, Quanzhou kullanılacak.

TÜRKİYE İLE KAZAN-KAZAN İLİŞKİSİ KURMAK İSTİYORUZ

Türkiye ile kazan-kazan ilişkisi kurmak istediklerini belirten Jinhiu, Türk yatırımcıları da ülkesine davet etti. Mersin’in merkez ilçesi Yenişehir Belediyesi’nin, Çin’deki kardeş şehri olduklarını dile getiren Wen Jinhui, ‘Türkiye’ye 2012 yılında geldim. Halklarımız birbirbine çok benziyor. Her iki halk da çok misafirperver ve sıcak kanlı. Türk iş insanlarına da, yatırımcılarına da çağrıda bulunumak istiyorum. Kazan-kazan, ilişkisi kuırmak istiyoruz ve Çin’de eksikliği olan malları da, Türkiye’den ithal edebilirsek çok iyi olacaktır. Eksiklerimiz için karşılıklı alışverişlerimiz olacaktır” diyor.

Önümüzdeki 50 seneyi şekillendirecek proje, 10 trilyon dolarlık yatırımı ve 3 milyardan fazla nüfusu bünyesinde taşıyor. 65 ülkenin dahil olduğu proje, Asya’nın en doğusu ile Atlas Okyanusu’nun Avrupa kıyılarını birbirine bağlayacak.

Projede 65 Ülke Var

Küresel ekonominin ve hatta siyasetin geleceğini tepeden tırnağa değiştirecek Bir Kuşak Bir Yol Projesi, Türkiye’yi de içine alan yapısıyla, önümüzdeki 50 seneyi şekillendirecek. 10 trilyon dolarlık yatırımı ve 3 milyardan fazla nüfusu bünyesinde taşıyan proje, 65 ülkeyi içeriyor. Asya’nın en doğusu ile Atlas Okyanusu’nun Avrupa kıyılarını birbirine bağlayacak proje, küresel ekonomiyi güçlendirecek.

​Bir Kuşak Bir Yol Projesi’nin önemli hatlarını derleyen Yeni Şafak’ın haberine göre Çin Devlet Başkanı Şi Cinping tarafından 2013 yılında ilan edilen “Bir Kuşak Bir Yol” (One Belt One Road-OBOR) projesi, eşi benzeri olmayan bir pazarda 3 milyar nüfusu ilgilendiren bir yatırım projesi. Proje, başta Asya-Avrupa hattındaki önemli ekonomiler arasında bir ulaştırma altyapısı, ticaret ve yatırım bağlantısı kurmayı amaçlıyor. Sonraki zamanlarda küresel bir kapsama ulaşan projenin kara ve denizden iki önemli uluslararası ticaret güzergahı bulunuyor; kuşak kısmını oluşturan İpek Yolu Ekonomik Kuşağı ve yol kısmını oluşturan Deniz İpek Yolu.

Kuşak (Belt) Nedir?

Kuşak kavramı ile Orta Çin’den başlayan ve Moskova, Rotterdam üzerinden Venedik’e uzanan karayolu, demiryolu, petrol ve gaz boru hatları ve diğer altyapı projelerinden oluşan bir kara ulaştırma ağları bütünü kastediliyor. Proje kapsamında, tek bir rota yerine, Asya-Avrupa yönünde kara köprülerinden oluşan koridorlar planlanıyor.

Planlanan Güzergahlar İse Şu Şekilde:

Çin- Moğolistan- Rusya
Çin- Merkez ve Batı Asya
Çin- Hindi Çini Yarımadası
Çin- Pakistan
Çin- Bangladeş- Hindistan- Myanmar
Türkiye, bu koridorlar içinde Orta Koridor olarak adlandırılan Çin-Merkez ve Batı Asya Koridoru üzerinde yer alıyor. Türkiye projenin önemli ortaklarından biri.

Yol (Road) Nedir?

Yol kavramı, projenin denizyolu ağına karşılık geliyor. Proje kapsamında güney ve güney doğu Asya’dan Doğu Afrika ve Akdeniz’in kuzeyine kadar uzanan deniz bölgesinde limanlar ve diğer kıyı yapıları ağı planlanıyor.

Proje kapsamındaki kara ve deniz güzergâhları Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarını geçerek Çin ekonomisi ile gelişmiş Avrupa ekonomisinin birbirine bağlanmasına olanak sağlıyor. Girişimin, aynı zamanda diğer ülkelerle kurulan çok yönlü işbirlikleri sayesinde Çin’in küresel sorunların çözümünde merkezi oyuncu olmasının da önünün açarak, katkı sağlacayacağı belirtiliyor. Çincesi ‘I dai, I lu’ olan projenin, Çin’in dünya siyaseti ve ekonomisinde yükselen rolü açısından, önümüzdeki 50 yılı da şekillendirecek.

2001 yılında Çin liderliğinde Şanghay İşbirliği Örgütü’nün kurulması, tek başına zaten büyük bir güç olan Çin’in bir ittifak sistemine yakın işbirliği ve dayanışma sistemi kurmasına olanak sağladı. 2013 yılında Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in Kazakistan ve Endonezya ziyaretleri sırasında ilan ettiği İpek Yolu Ekonomik Kuşağı ve 21. Yüzyıl Deniz İpek Yolu projelerinden oluşan Bir Kuşak Bir Yol girişimine İpek Yolu Fonu ve Asya Altyapı ve Yatırım Bankası (AIIB) eklenince Asya- Pasifik bölgesinde ABD’nin öncülüğünü yaptığı Atlantik sisteme karşı büyük bir ekonomik cephe açılmış oldu.

Türkiye’nin Konumu

Türkiye’nin içinde yer aldığı Orta Koridor, tarihi İpek Yolu’nun canlandırılması amacı taşıyor. Orta Koridor’a yapılacak yatırımlar toplamının 8 trilyon doları bulması bekleniyor. Bu miktarın sadece ulaştırma altyapısı için ayrılan kısmının ise 40 milyar doları bulacağı belirtiliyor. Türkiye’nin projeye entegrasyonu için iki ülke arasında imzalanan anlaşma ile ilk aşamada 40 milyar dolarlık bir bütçe öngörüldü. Yatırımlar için her yıl harcanması planlanan miktar 750 milyon dolar. Türkiye, OBOR projesinde alternatif koridorlardan birisi olan Orta Koridor üzerinde bulunduğu için jeopolitik bir konuma sahip. OBOR güzergahında kritik bir noktada yer alan Türkiye, jeopolitik konumunun güçlü olması, güçlü üretim ve yüksek potansiyeli, Karadeniz taşımacılığında önemli bir aktarma ülkesi olması gibi üstünlükleriyle öne çıkıyor. Yavuz Sultan Selim ve Osmangazi Köprüleri, 18 Mart Çanakkale Köprüsü, Avrasya Tüneli gibi mega projeler ile, Çin’in ‘Bir Yol Bir Kuşak’ projesine önemli lojistik ve ulaşım fırsatı verecek önemli bir halka konumunda. Proje haricinde Çin-Türkiye ticaret işbirlikleri de istikrarlı olarak gelişim gösteriyor. 2016’da iki ülke arasında ithalat-ihracat hacmi yüzde 1.9 artarak 27 milyar 760 milyon dolara ulaştı. Çin, Türkiye’nin en büyük 19’uncu ihracat ve en büyük ithalat pazarı ülkesi.

Projenin Finansmanı

Özellikle gelişmemiş ve gelişmekte olan ülkeleri kapsayan ve maksimum ekonomik faydayı hedefleyen bir küresel ekonomik işbirliği projesi olan OBOR’un ekonomik ölçeği trilyonlarla ifade ediliyor. Gelecek on yıl içinde yurt dışı harcamalarının 100 milyar doları bulması beklenen Çin, proje için yaklaşık 10 trilyon dolarlık hükümet fonu ayırdığını duyurdu. Devlet Başkanı Cinping, proje kapsamında kamu firmalarının ve finansal kurumlarının ülke dışında altyapı ve inşaat projelerine yatırım için teşvik edileceğini ifade etti. AIIB, proje güzergahı üzerindeki altyapı projelerine finansman sağlayarak önemli bir kredi mekanizması işlevine sahip olacak. Çin’in ayırdığı bütçenin uzun vadede 10 trilyon doları geçebileceği belirtiliyor. AIIB de proje için 100 milyar dolarlık kredi ayırıyor. Bankanın finansmanında Çin, üçte bir ila yarısı arasında değişen bir paya sahip olacak. OBOR üyesi 65 ülkenin toplam milli geliri 25 trilyon doları buluyor. 2049 yılına kadar OBOR üyesi 65 ülkede 4 trilyon dolarlık alt yapı yatırımı öngörülüyor. OBOR’un ilan edildiği 2013 yılından 2016’ya kadar harcanan 230 milyar dolarlık bütçe ve 1500 ortak proje, ev sahibi devletlerin ortaklığında gerçekleşiyor. Proje kapsamındaki lojistik hat ile Çin ile Fransa arasında demiryolu taşımacılığı aktarmasız olarak mümkün hale geliyor. Deniz yolu ile 40 günü bulan taşımacılık süresi, yeni demiryolu hattı ile oldukça azalıyor. Çin’in Hubei eyaletinin başkenti Wuhan’dan yola çıkan bir tren Fransa’nın Lyon şehrine 16 günde ulaşıyor.

Türkiye Ve İstanbul Bizim İçin Çok Önemli

Projenin en önemli ayağı olan demiryolu projesi ise, ülkenin en eski şehirleninden biri olan Xian’da başlıyor. Çin-Almanya demiryolu proje müdürü Gao Tian İstanbul’un, ‘İpek Yolu Projesi’ için de önemli bir merkez olduğunu haritasında anlatıyor. Tian, demiryolunun şehirlerinden Avrupa’ya gittiğini ve bu güzergah için, İstanbul’un çok değerli olduğunu belirtirken; ‘İstanbul çok önemli bir kent, bu proje içerisinde kritik bir noktada olduğu için, Türkiye ile işbirliği kurmak istiyoruz. Bu projede önemli bir güney hattı olacak. Bu hat, Kazakistan’dan geçerek Bakü’ye varacak ve akabinde de buradan İstanbul üzerinden, Avrupa’ya ulaşacak. Xian’dan en uzun yol, Almanya’ya giden demiryolu ve 16-18 gün sürüyor. Her gün buradan, Avrupa’ya ve Orta Asya’ya giden 4-5 tren olacak. Bir trende 41 konteyner bulunacakken, her bir konteynerin 23 ton yükle olacağı belirtiliyor. İpek Yolu Projesi’nde, malları denizyolu dışında karayolu ve demiryolu ile Avrupa’ya göndereceğiz. Demiryolu İstanbul’dan geçerek, Polonya’daki transfer noktasına ulaşacak.’ diyor.

Türkiye’ye Önemli Getirileri Olacak

Projeyi yerinde gören İstanbul Aydın Ünversitesi, ekonomi ve finans bölümü başkanı Prof. Dr. Sedat Aybar, projenin Türkiye’ye önemli getirisi olacağını vurguladı ve eklebi: ‘Bu Pasif ile Atlantik’i bir araya getirecek olan projedir. Türkiye demiryolları ve bunlara entegre halde gerçekleştirilecek olan modern limanlar ve hava taşımacılığı ile bu projeye dahil olması, projeye önemli katkılar sağlayacak. Türkiye önemli bir partner. Bu aynı zamanda Türkiye’deki illerin birbirleriyle hızlı demir yolları ile ulaştırma sistemleri ile bağlanmasını da öngören bir proje. Türkiye’nin kalkınmasıyla ilgili de üzerinde durulması gereken proje ülkemize önemli getiriler sağlayacak.

Türkiye’ye Yatırımları Daha Da Arttıracak

Çin ile ABD ticari savaşlarında, Türkiye’nin Çin için stratejik bir öneme sahip olduğunu söyleyen Prof. Dr. Sedat Aybar, ‘Çin ticaret savaşından çok fazla zarar görmeden, yara almadan çıkabilmek adına başka alanlarda da bir takım girişimler yapması gerektiğnin farkında. Önümüzdeki seneden başlamak üzere, yeni ‘İpek Yolu Projesi’ ile bağlantılı olarak Türkiye’ye doğrudan yatırımlarla, çok daha sıkı hale gelecek. Türkiye jeopolitik ve jeo ekonomik oluşumların tam ortasında yer alıyor. Aynı zamanda batı kampında yer alması, Çin için çok önemli bir boyut. Batı kampında olan Türkiye’nin, Çin Halk Cumhuriyeti’ne yapacağı katkı çok önemlidir’ diye konuştu.

Ekonomik Kalkınma İçin Muazzam Potansiyellere Sahip Olan Ülkeler

Çin devleti, projeyi şöyle özetliyor: ‘Kuşak ve Yol Projesi, karşılıklı anlayış ve güveni arttırma, her türden paylaşımı güçlendirmeyle ortak kalkınma, refah ile barışa ve dostluğa uzanan bir yolu destekleyen herkesin kazançlı bir işbirliği yöntemidir. Kuşak ve Yol, Asya, Avrupa ve Afrika kıtaları boyunca uzanmakta, bir uçta canlı Doğu Asya ekonomi çevresini diğer uçaktaki gelişmiş Avcrıpa ekonomisine bağlamakta ve ekonomik kalkınma için muazzam bir potansiyele sahip olan ülkeleri içine alıyor. İpek Yolu Ekonomi Kuşağı Çin, Orta Asya, Rusya ve (Baltık) Avrupa’yı bir araya getirmeye; Çin’i Orta asya ve Batı Asya boyunca, Basra Körfezi ve Akdeniz’e bağlamaya; ve Çin’i Güneydoğu Asya, Güney Asya ve Hinta Okyanusunu ile bağlamaya odaklanıyor. 21. Yüzyıl, Deniz İpek Yolunun asıl güzergahları; bir güzergah da , Güney Çin Denizi ile Hint Okyanusu yoluyla Çin kıyısından, Avrupa ve diğer bir güzergah olarak Güney Çin Denizi Yoluyla, Çin kıyısından Güney Pasifik şeklindedir. Ortaklaşa şekilde yeni bir Avrasya Kara Köprüsü inşa etmeye ve Çin-Moğolistan-Rusya, Çin-Orta Asya-Batı Asya ve Çin-Hindiçin Yarımadası, ekonomi koridorlarını geliştirmeye odaklanacak. Denizde ise, Kuşak ve Yol üzerindeki en büyük limanları bağlaya sorunsuz, güvenli ve verimli bir ulaşım güzergahlarını ortaklaşa inşa etmeye odaklanacak. Çin-Pakistan Ekonomi Koridoru ve Bangladeş-Çin-Hindistan-Myanmar Ekonomi Koridoru’nun, Kuşak ve Yol Projesi ile yakın ilgisi bulunmaktadır ve bu durum daha yakın bir işbirliğini ve daha muazzam bir ilerleyişi gerektiriyor.’ diyor.

En Kapsamlı Zirve

Dünyanın ikinci büyük ekonomisi Çin, ekonomik büyüme modelini değiştiriyor. Dışarıda Çin mallarına talep azaldığı, içeride maaliyetler yükseldiği için iç pazarı geliştirme çabalarına yönelmiş durumda. Bu süreçte, ekonomik büyümesi yüzde 11’lerden yüzde 6’ya geriledi. Projeyle, Çin kendi içindeki ekonomik dönüşüm sürecini desteklemeyi amaçlıyor. Projeye sadece ekonomik açıdan bakmamak gerek. Proje, ülkeler arasındaki insani ve kültürel bağları da güçlendirecek. Türkiye, jeopolitik konumu gereği projenin önemli bir ayağı. Asya ile Avrupa arasında bir köprü konumundayız. Demiryolu ağları ile bu konum daha da güçlenecek. Zirve, proje kapsamında bugüne kadar yapılmış en kapsamlı zirve. Bu kadar büyük katılımlı ve ortak yürütülen bir projede, ortak kararlar alınabilmesi açısından zirve büyük önem taşıyor. Türkiye’nin de Cumhurbaşkanı Erdoğan’la en üst düzey katılım göstermesi önemli.
(*Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi)

Ayrıca, İKMİB’in 5-10 Kasım 2019 tarihleri arasında gerçekleştireceği, ‘China International Import Expo 2019 Fuarı’ kapsamında gelinen noktalardan detaylı ve güncel veriler, bilgiler paylaşılacaktır.

http://iktibasdergisi.com/2018/01/12/bir-kusak-bir-yol-projesi-nedir-projeye-dahil-olan-65-ulke-hangileri/
https://www.aydinlik.com.tr/cin-bir-kusak-bir-yol-un-turkiye-ayagina-hiz-verdi-ekonomi-ekim-2018
http://www.ikmib.org.tr/tr/ciie-2019-fuari-ve-chc-ulke-bilgilendirme-semineri.html