Engelleri Aşan Plastik
Don Schoendorfer, engelli bir kadının toprak bir yoldan kendini çekerek geçmeye çalıştığını görmüştü, kalabalığın umursamadığı ve trafiği zorlukla aştığını gördüğünde Fas’ta tatil yapıyordu. Schoendorfer daha sonra gelişmekte olan ülkelerde, tahminen 100 milyon engelli insanının tekerlekli sandalyeye ihtiyacı olduğunu, ancak bunları karşılayamayacağını öğrendi. Bu sakatlıklar, hastalık, aşılanma eksikliği, tıbbi yardım, silahlı çatışma ve yaralanmalar gibi birçok nedenden kaynaklanmaktaydı. Faslı kadının mücadelesini unutamayan Schoendorfer, bu konuda bir şeyler yapmaya karar verdi.
Bir makine mühendisi ve mucit olarak, kendini bu hedef üzerine adamaya karar verdi. Amacı; “mümkün olan en kısa sürede, engelli ve yoksul insanlara ulaşmak için temel, düşük maliyetli, güvenilir bir tekerlekli sandalye yaratma” olarak filizlendi. Mevcut ve yaygın olarak temin edilebilen malzemeleri kullanmayı amaçlayan Schoendorfer, plastik çim sandalyenin dayanıklılığını çelik bir çerçeve ve bir çift dayanıklı dağ bisikleti lastiği ile birleştirdi.
Bu tekerlekli sandalyeleri üretmek ve dağıtmak için Schoendorfer, Irvine California’da bulunan kâr amacı gütmeyen bir organizasyon olan, “Free Wheelchair Mission” isimli bir dernek kurdu. FWM, 2001’den bu yana, dünya genelinde 80’den fazla gelişmekte olan ülkelere, tekerlekli sandalyeleri yerel ortaklar tarafından dağıtmaya devam ediyor. Bir adet tekerlekli sandalyeyi üretmenin ve dünyanın uzak köşelerine teslim etmenin toplam maliyeti sizce ne kadar? 64 dolar kadar. Alıcının maliyeti? Sıfır dolar.
Sağlam polipropilen plastikten yapılmış olan sandalye, çeşitli boyutlardaki insanları rahatça taşıyordu. Ve Schoendorfer’in öncelikleri; “su geçirmez, dayanıklı, rahat, yıkanabilir, bulunması kolay ve üretilmesi kolay olduğu kadar, tekerlekli sandalyenin düzensiz, kayalık, çamurlu arazileri geçebilecek kadar da işlevsel olmalı” yönündeydi.
24 inç şişme dağ bisikleti lastikleri seçti. (Çoğu bisiklet lastiği aslında naylon ve butil kauçuk gibi çeşitli plastik ve elastomerlerden üretilmiştir.) Bu ağır hizmet tipi lastikler gerektiğinde oldukça kolay bir şekilde tamir edilebiliyordu. Tekerlekli sandalyenin yanında, olur da lastikler zarar görürse, havası kaçarsa diye şişirme pompası ve yama takımı da verilmişti. Sandalyenin önündeki bir çift sekiz inçlik plastik tekerlek, yön verilmesini sağlıyordu.
Tekerlekli sandalyede ayrıca, alıcının boyuna ve sakatlığına bağlı olarak ayarlanabilen polipropilen plastik taban plakası ve uzun oturma bölümlerinin neden olduğu baskı yaralarını önlemeye yardımcı olacak plastik köpük yastık bulunuyordu. Schoendorfer 2016 yılında ise, ikinci nesil ve çocuklar için öncelikli olmak üzere yeni bir model de hazırlamıştı.
Dünya çapında 24 resmi çalışan ve 2.000’den fazla gönüllü çalışanı ile Serbest Tekerlekli Sandalye Misyonu (FWM), 620.000’den fazla muhtaç insana armağan edildi. Darısı ülkemizde de böyle girişimler görmek.
Görseller için kaynak: https://www.freewheelchairmission.org
