Örümcek Adam Kadar Esnek Superman Kadar Sağlam Plastik
Yumuşak visco köpüğün yerini, 2009 yılında bulunan ve günümüze kadar sürekli geliştirilmiş olan, “D3O” kod adlı plastik bir jel alacak. Birçoğunuz muhakkak sosyal medyada yere fırlatılan, jel oyuncak olarak görmüşsünüzdür. Göründüğünden ve bilindiğinden çok daha fazlasını yapabiliyor bu D3O jeli.
Öncelikle bu plastik jel, askeri ve spor malzemelerinin üretiminde de kullanılacak. Eski koruma ekipmanlarından çok daha hafif ve güvenilir olması ile, adeta süper kahraman kıyafetleri benzeri bir etkiye sahip. Gelin hep beraber “D3O” plastik jelini tanıyalım.
Nasıl Ve Nereden Çıktı?
1999 yılında Richard Palmer Alplerde kayak yaptıktan sonra korumalıkların dizlerinde oluşturduğu morluklara bakarken daha rahat ve daha iyi koruma malzemelerinin olması gerektiğini düşündü. Daha sonra Hertfordshire Üniversitesi Araştırma ve Geliştirme merkezinden takım arkadaşı Dr. Phil Green ile ortak olarak kullanımı daha rahat materyaller geliştirmek amaçlı “D3O Lab” şirketini kurdu.
Palmer işinden ayrıldı, tüm birikimlerini harcadı ve 2005 yılında D3O şirketi kolay şekil alabilen, istenilen kalıplara dökülebilen, normal durumda yumuşak, esnek olan ve darbe altında sertleşip yüksek koruma sağlayan, hafif, ince, turuncu renkli polimer köpüğü üretmeye başladı. Akıllı kumaş ve tekstil ürünü kategorisine giren malzemenin geliştirilmesinde en büyük zorluk, ürünün darbe sonrasında eski haline dönmesini sağlamak oldu. Materyalin formülü şirket sırrı olarak saklanıyor.
İngiltere’de geliştirilen özel bir jel, darbe geldiğinde, anında sertleşen jel, kurşunun kinetik enerjisini yarı yarıya indiriyor. D3O adı verilen jel, kurşun darbesi geldiğinde hemen sertleşiyor ve askerlerin, kurşun ya da şarapnel nedeniyle yaralanma riskini minimuma indiriyor. Jelin askerlerin kasklarına ya da kıyafetlerinin içine yerleştirilmesi planlanıyor.
Şapkaların, ceketlerin, dizliklerin içine koyulduğunda kullanıcının varlığından haberi bile olmayacağı kadar yumuşak bir koruma malzemesi düşünün. Ve bu malzemenin darbelere karşı bir kask kadar koruma sağladığını.
Jelin mucidi Richard Palmer D3O’nun mekanizmasını şöyle açıkladı:
“Normal şartlarda yavaş hareket ederken jeldeki moleküller birbirleri üzerinden kayıyor. Ani bir yüksek enerjili darbe karşısında ise birbirine takılıp, kenetleniyor ve katı duruma geçiyor. Böylelikle de maruz kalınan enerji jel içinde absorbe ediliyor.”
Jeli oluşturan moleküller ‘akıllı molekül’ sınıfında yer alıyor ve darbe savuşturulduktan sonra tekrar jel formuna geri dönüyor. D3O kendi haline bırakıldığın yumuşak ve esnek fakat darbe altında saniyenin binde birinde sertleşip kuvveti dağıtan ve darbe etkisini büyük ölçüde azaltan bir “Dilatant Non-Newtonian” akışkandır.
Tam Anlamı ile Süpermen ve Örümcek Adam Aynı Bedende
İngiltere Savunma Bakanlığı jelin üreticisi firmasına 100 bin Sterlinlik bir ödül verdi. Eğer İngiliz Ordusu bu jeli kullanmaya başlarsa, mevcut kabarık ve hantal zırhların yerini alacak. Richar Palmer bu durumu Robocop’tan Örümcek Adam’a geçiş olarak nitelendirse de bizce Süpermen daha uygun.
Moleküller arası bağların zayıf olması sebebiyle düşük hızlarda hareket ettirildiğinde kolayca şekil değiştiren malzeme, ani ve yüksek kuvvetler altında hızlı hareket ettirilmek istediğinde moleküller hareket etmeye zaman bulamadan hidrojen bağları oluşturuyor ve kitleniyor. Bunun sonucunda darbeyi emiyor, yüzey boyunca dağıtıyor ve darbe etkisini büyük ölçüde azaltıyor.
Jel şimdiden sportif ürünlerde kullanılmaya başlandı. D3O’yu bazı kayak eldivenlerinde, dizliklerde ve binicilik ekipmanlarında bulmak mümkün. D3O, sporcu korumalıklarından askeri kıyafetlere, motosiklet ceketlerinden elektronik eşya kılıflarına kadar birçok alanda kullanıyor.
Şirket D3O’yu 3 ana grupta toplamış. Bunlardan, hafif ve yumuşak olan ST motosiklet ve genel spor ekipmanlarında, çeşitli sıcaklıklardaki aktivitelerde koruma performansını sürdüren XT snowboard gibi aktivitelerin ekipmanlarında ve dayanıklı, çok yönlü, geniş aralıklı darbelere karşı koruma sağlayan SHOCK+ ayakkabılarda kullanılıyor.
Uygulamaya örnekler ise; motosiklet ceketi ve pantolonlarının korumalık bölümleri, snowboard kıyafetlerinin korumalıkları, kaykay bereleri, ayakkabılar, atlar için korumalıklar, boks eldivenleri, askeri ve kişisel savunma amaçlı kıyafetler, dublör koruma ceketleri, iş botları ve telefon kılıfları olarak karşımıza çıkıyor.
