Özel Plastik Ağlar Sıtma İle Savaşıyor
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, 2008’de dünya genelinde yaklaşık 250 milyon sıtma vakası vardı. Afrika’da her yıl tahminen bir milyon insan sıtma yüzünden hayatını kaybediyor, çoğunlukla da çocuklar yenik düşüyor. Sıtma taşıyan sivrisinekleri, böcek ilacı ile özel olarak üretilen plastik ağalar ile durdurmuş ve sayısız hayat kurtarmıştır. Ve hastalığın yayılmasını önlemenin de en uygun maliyetli yöntemlerinden biri olmuştur. Teknolojinin ve imkanların artışı ile bu ağların daha etkili olması işten bile değildir.
Cibinlik diye adlandırdığımız ağ bile, aslında tek başına sıtmaya karşı mücadelede yararlı olduğu kanıtlanmıştır. Enfeksiyonların çoğu gece meydana geldiğinden, ağlar sivrisinekler ve insanlar arasında bir bariyer oluşturmak için yatakların üzerinden asılır ve etrafta koruma kalkanı olarak iş görür. Ancak böcek ilaçlarıyla özel olarak harmanlanarak üretilen ağlar, %50 daha fazla etkili.
Bu ağların ilk örneği, 1980’lerde geliştirilen böcek ilacına bandırılmış ağlardır (ITN’ler – Insecticide treated net), hastalık taşıyan sivrisinekleri iten ve hatta öldüren böcek ilaçlarıyla yıkanarak işlenir. İlk nesil ITN’lerin kullanım ömrü ise altı aydan biraz fazlaydı. Ağlar birçok kez daldırma işlemine tabi tutulsa da süreç, seyahat masraflarının ve seyahat mesafesinin yasak olduğu kırsal alanlarda önemli bir lojistik sorun teşkil etmektedir. Çünkü üretilen malzemenin, hızlıca ulaşması ve etkisini kaybetmeden kullanıma başlanması gerekiyordu.
Yeni teknolojiler sayesinde, yaklaşık beş yıl boyunca etkili olan uzun ömürlü böcek öldürücü ağların (LLIN- Long Life Insecticide Treated Nets) üretilmesine izin verir. Polyester (plastik elyaf) ağlar böcek ilacını ağların yüzeyine bağlar. Polietilen (başka bir plastik elyaf) ağları, böcek ilacını malzemenin içine dahil eder. Saha testleri, her iki ağın en az 20 kez yıkanıp yeniden kullanılabileceğini ve yine de etkinliğini koruyabildiğini göstermiştir.
Daha fazla yardımcı olmak için BASF ve Bayer gibi şirketler, ağlara böcek ilacı işlemek için yeni kitler üretiyor. Ve kitleri daha kolay erişilebilir hale getirmek için çalışıyorlar. Bu kitler, önceden işlenmemiş plastik ağların hayat kurtarıcı LLIN’lere dönüştürülmesini sağlar.
Şükürler olsun ki, en azından şehirlerdeki sivrisineklerde bu kadar ciddi hastalıklar bulunmuyor. Fakat bu olmayacağı anlamına gelmiyor. Ve ben ülkemizde hiçbir zaman böyle bir ürün göremedim, varsa yoksa sprey, standart böcek ilaçları, prize takılan zirzoplar. Sivrisineklerin can düşmanım olduğunu da şahsen söylemek isterim ve kesinlikle, en azından balkon kapımıza takabileceğimiz böyle bir ürün olsa yazları. Mevzu girmesini engellemek değil, tamamen durdurmak. Çünkü standart sineklikleri bir şekilde aşıyorlar.
