Duyguların Üretimi

Tasarım hayatımızı değiştiren, kolaylaştıran ve geliştiren bir duygu patlamasıdır. Teknik bir tanım olmasa da bizim tanımımız tasarım hayatın tam merkezindedir. Bir mimarın ev tasarımı, bir modacının elbise tasarımı, bir yemek stilistinin tabak tasarımı değilmidir hayatı zevkli ve yaşanabilir kılan. Plastik kalıp tasarımcısının hayatımıza dokunuşunun da farkındamıyız acaba?

Plastik ürünler, günlük hayatta oldukça fazla kullanılan malzemelerdendir. Bu durum, plastik ürünlerin üretiminde çok büyük artışlara neden olmuştur. Günümüz teknolojisinin temel hedefi, kaliteli ürünü, en az maliyetle ve hızlı bir şekilde üretebilmektir. Bunun neticesinde, ürünlerin imalat şekillerinde yeni yöntemlerin geliştirilmesi zorunlu hale gelmiştir. Ancak geliştirilen her yöntem bilgisayar ortamında uygulanıp, olumlu ve olumsuz yanları belirlendikten sonra kabul edilebilir olmuştur. Dolayısıyla ürünlerin tasarım aşamasına verilen önem daha çok artmıştır.

Plastik parça üretiminde, ürünün fiziksel ve kimyasal özelliklerine göre, çeşitli imalat yöntemleri geliştirilmiştir. Plastik endüstrisinde yer alan kalıplama yöntemlerinden en önemlisi ve yaygın olarak kullanılanı enjeksiyonla kalıplama yöntemidir. Enjeksiyonla kalıplama tekniğinde, üretilen parçanın kalitesi, geometrik yapısı ve boyut toleransları, yüzey kalitesi ve dayanımına etki eden faktörler bir çok araştırmaya konu olmuştur. Plastik parça tasarımı ve kalıp imalatı için işlem planlama adımları birlikte gerçekleştirilmelidir. Genel olarak parça yönünün ve kalıp açılma çizgisinin tespiti, parça yüzeylerinin oluşturulması ve kalıp parçalarının tasarımı gibi önemli kalıp tasarım aşamaları dikkate alınmalıdır.

Literatürdeki çalışmalar incelendiğinde, tasarım amaçlı çalışmalarda kullanıcıya fazla miktarda soru sorulduğu tespit edilmiş ve bu bir eksiklik olarak görülmüştür. Plastik enjeksiyon kalıplarının katı model olarak tasarımı, azami derecede kullanıcı etkileşiminden uzak olarak bilgisayar ortamında gerçekleştirilebilir. Tasarım esnasında, üretilmesi istenen plastik ürünün katı modeli, esas olarak alınması faydalı olacaktır. Enjeksiyonla kalıplamada üç temel öğe bulunmaktadır. Bunlar; ürünü oluşturacak plastik hammadde, ürünün şeklini veren kalıp ve bu işlemlerin yapıldığı enjeksiyon tezgahıdır.

Plastik parçaların en önemli özelliklerinden bir tanesi kolayca biçimlendirilebilmeleridir. Böyle bir işlemin en önemli elemanlarından biri de, kalıp olarak adlandırılan ve çok sayıda metal blokların sistemli olarak bir araya getirilmesi ile oluşan bir donanım olmaktadır. Plastik enjeksiyon kalıbı, içerisine açılmış boşluğa ergitilmiş plastiğin dolması ve boşluğun şeklini almasına yarayan birden fazla parçadan oluşan bir settir. Plastik enjeksiyon yönteminde ürünün şekli, boyutları, kalitesi ve toleransları öncelikli olarak kalıp tarafından belirlenmektedir. Ergimiş plastik, enjeksiyon memesinden kalıp yolluğuna enjekte edildikten sonraki enjeksiyon çevrimi kalıp içerisinde gerçekleşmektedir. Kalıpların tasarımı, üretilecek ürünün boyutları, yapısı, hassasiyeti ve enjeksiyon parametreleri dikkate alınarak yapılmaktadır. Kalıplar tasarlanırken genellikle yolluk sistemi dişi plakaya, itici sistemi ise erkek plaka üzerine yerleştirilmektedir. Ergimiş plastiğin soğuması sırasında plastik malzemenin çekme özelliğinden dolayı soğuyan ürün, kalıbın erkek kısmı üzerine doğru büzülmekte ve kalıbın dişi kısmından ayrılmaktadır. Kalıp erkek ve dişi yüzeylerin kapanması sırasında oluşan ve kalıp boşluğunu kapalı hale getiren çizgiye, kalıp ayırma çizgisi denmektedir. Kalıplanan parçanın kalıptan kolayca çıkartılabilmesi için kalıplanan parçanın şekline uygun bir kalıp ayırma çizgisi oluşturulmalıdır.

Duygularınız ile tutkulu bir disiplinle, ihtiyaçlar doğrultusunda tecrübenizi matematik ile yöneterek, teknolojiyi de kurgulayarak imkansızı başarmak tesadüf değildir.