İdealar Alemi

Felsefeye ilginiz var mı? İnsanı alemler arası yolculuğa çıkartan, varoluşun anlamını arayan, maddenin sırrını çözmeye çalışan, bambaşka bir disiplindir felsefe. Bazıları felsefeyi tamamen reddeder, bazıları ise hayata anlam katmak için felsefenin ne kadar kıymetli olduğunu bilir. Eğer siz felsefenin hayatınıza anlam kattığını düşünenlerdenseniz, yazıyı okumaya devam edebilirsiniz!

Büyük filozof, kimilerine göre felsefenin babası olan Platon, milattan önce 4. yüzyılda yaşamış ve insanlık tarihinde çok büyük bir iz bırakmıştır. Dünya düşünce tarihinde 2 bin yıldan uzun bir süredir adından bahsettirmeyi başaran Platon hakkında İngiliz filozof Alfred North Whitehead "Avrupa felsefe geleneğiyle ilgili yapılabilecek en güvenilir tanımlama Platon'a ait bir dizi dipnottan oluştuğudur" demiştir. Platon’un ortaya attığı kavramlar, günümüzde halen güncelliğini korumaya devam ediyor. Bu kavramlardan birisi olan İdealar Alemi üzerine biraz fikir jimnastiğine ne dersiniz?

Platon içinde yaşadığımız dünyanın daha iyi bir dünyanın sadece soluk bir yansıması olduğuna inanıyordu. Platon'a göre, gerçeklerin gerçekliği idealar aleminde yer alır ve bu idealar alemi, doğanın alemini yansıtır. Nesnelerin gerçekliği de idealar aleminin yansımasıdır ve bu yüzden doğanın alemindeki nesnelerin gerçekliği idealar aleminin yansımasıdır. İdealar Alemi aynı zamanda formlar ve idealler gibi diğer kavramlarla da ilişkili olduğu için önemlidir: bir sandalye ya da ağaç gibi bir şey hakkında düşündüğünüzde, aslında yaptığınız şey onun formu hakkında düşünmektir. Örneğin bir sandalye, belirli özelliklere sahip olduğu için sandalyedir: dört ayağı vardır, yere düz bir şekilde oturur ve sırtınız için sırt desteği vardır. Aynı şey ağaçlar için de geçerlidir; uzun boyludurlar ve yaprakları vardır. İşte bütün bunlar, idealar alemindeki “mükemmel” formların yansımalarıdır. Platon maddeye dair fikirlerin kendi alemleri olan idealar aleminde her zaman var olduklarına inanıyordu - bunların, öğretmenlerden veya kitaplardan yeterince öğrendikten sonra herkesin görebileceği gerçeklik hakkında değişmeyen ve evrensel gerçekler olduğunu düşünüyordu.

Kısa ama yorucu bir açıklama olduğunu biliyoruz! Kendimizce biraz daha ileriye taşıyalım isterseniz. Sizce idealar alemindeki mükemmel formlar neye benziyordu? Mesela bir sandalyenin, bir oyuncağın mükemmel formu neye benziyordu? Hangi materyalden yapılıyordu? Bizim bir fikrimiz var: İdealar alemindeki her şey plastiktendi! Bir düşünsenize; esnekliğiyle, dayanıklılığıyla, kolayca şekil alabilmesiyle, ucuzluğuyla ve binbir türlü materyal için mükemmel uyum sağlamasıyla, bir maddenin en mükemmel halini alabilmesi için vazgeçilmez olmasıyla, plastik, idealar aleminin vazgeçilmezi olurdu muhtemelen! Hatta biraz daha abartalım; belki de Platon plastiğin varlığından haberdar olsa böyle bir kavramı ortaya atmaya bile gerek duymazdı! Elbette bu işin şakası, ama plastiğin hayatımızda kapsadığı alanı ve mükemmel formunu düşünürsek, idealar alemi belki de başka olurdu diye düşünmemek elde değil!