Canımıza Can Katan Borcam

Ani bir misafirliğe gidiyorsunuz ve hediye alacak zamanınız yok. Meyve, sebze, çikolata götürmek istemiyorsunuz; uzun yıllar kullanılacak bir hediye vermek istiyorsunuz. Eğer henüz bu duruma düşmediyseniz size tedarikli olmanız adına biraz fikir verelim. Mutfağınıza bir göz gezdirin ve mutfak dolaplarınızın üzerini yoklayın. Üzeri biraz tozlanmış yayvan bir kutu göreceksiniz. Üzerinde ıslak bir bez gezdirin ve tamam; hediyeniz hazır! Evet borcamdan bahsediyoruz. Size o borcamı birileri hediye etti ve şimdi sıra sizde! Hediyeyi hediye etmek etik mi değil mi tartışılır; ama her zaman hayat kurtarır!

Borosilikat cam yüzde 4 bor, yüzde 54 oksijen, yüzde 2.8 sodyum, yüzde 1.1 alüminyum, yüzde 37.7 silikon ve yüzde 0,3 potasyum içeriyor. Yüzde 37.7 silikon içermesi demek, aslında formülün başarısını plastikte aramamız gerektiğine dair iyi bir gösterge. İlk kez 1880'lerde Alman bilim adamı Otto Schott, borosilikat camı geliştirdi ancak bu çoğunlukla laboratuvar camı gibi endüstriyel ve bilimsel ortamlar için ürünler yapmak için kullanıldı. Kimyasal tepkimelere ve asitlere karşı dayanıklı yapısı, borosilikatı tercih sebebi haline getirmişti. Corning isimli bir şirket, 1908'de kendi formülünü geliştirdi ve çoğunlukla sinyal fenerleri için demiryolu şirketlerine sattı. Ancak şirketin asıl hedefi, borosilikatı ev içi tüketim malzemesi haline getirmekti. Zaman içerisinde bu başarıldı ve Türkiye’de genel olarak borcam adıyla bildiğimiz bor, zamanla vazgeçilmez hale geldi.

Ülkemizde borcam kullanımı epey yaygındır. Öyle ki en lüks evden mütevazi köy evine kadar memleketin dört köşesinde borcama ulaşmak mümkündür. Peki borcam neden bu kadar başarılı? Bu popülaritesini neye borçlu? Hemen cevap verelim; mutfağın her köşesinde kullanılabilir olmasına. Borcam adıyla bildiğimiz borosilikattan üretilen cam tencereler ve tavalar, yüksek sıcaklıklara dayanıklı oldukları için çok yüksek ısılarda pişirme işlemlerinde kullanılabilirler. Bu sebepten dolayı borcam fırın kapları eşsizdir çünkü fırının sıcaklıklarına dayanabilecek bir moadili yoktur. Borosilikat cam bardaklar, normal cama nazaran kırılmaya ve çatlamaya daha dayanıklı oldukları için günlük kullanımda uygundur. Yine borosilikat cam kavanozlar, yüksek sıcaklıklara dayanıklı olduklarından konserve, reçel ve benzeri sosların yapımında kullanmak için oldukça uygundur; sizi istenmeyen kötü sürprizlerden korurlar. Bununla beraber borosilikatın aşınmaya karşı dayanıklı yapısı, onları uzun yıllar kullanılabilir yapar. Belki de bu yüzden bize hediye gelen borcamları hediye ederiz çünkü borcam asla eskimiyor!

Borosilikat cam mutfak eşyaları, genellikle düşük maliyetli ve uzun ömürlüdürler. Bu nedenle, mutfakta kullanım için uygun bir seçenek. Hiç aklımızın ucundan geçmese bile borcamların da içerisinde ciddi miktarda plastik bileşen var. Aslında şu soruyu sormak lazım: Hayatımızda plastiğin bir şekilde dokunmadığı herhangi bir ürün var mı?